Nguyễn Phương
Cách dạy trẻ chậm nói có rất nhiều, mỗi phương pháp sẽ mang lại hiệu quả riêng. Và điều quan trọng nhất là bố mẹ phải kiên trì và nhẫn nại. Sau đây là phương pháp dạy trẻ chậm nói đã được rất nhiều ông bố bà mẹ ở Mỹ áp dụng, mời các bạn tham khảo.
Các dấu hiệu nhận biết trẻ chậm nói
Mỗi đứa trẻ đều có sự phát triển không giống nhau, có trẻ biết nói sớm, có trẻ biết nói muộn hơn và điều này hoàn toàn là bình thường. Không có gì phải lo lắng.
Tuy vậy, đối với những trường hợp đặc biệt, khi đã bước qua các cột mốc phát triển ngôn ngữ lâu rồi, nhưng mà trẻ vừa chưa đạt được các thành tựu nên có của một đứa trẻ bình thường, thì lúc này bố mẹ không thể thờ ơ được.
Sau đây là một vài dấu hiệu nhận biết trẻ chậm nói, bố mẹ nên tham khảo :
- 3 – 4 tháng tuổi : không gây tiếng ồn hoặc gây tiếng ồn quá mức, ít mỉm cười và giao tiếp bằng mắt.
- 4 – 7 tháng tuổi : khó giữ đầu ổn định, khó khăn trong việc ngồi, không đáp ứng với tiếng ồn và nụ cười của người khác, không tương tác với đồ vật, tỏ ra thờ ơ với mẹ hoặc bố.
- 7 – 12 tháng tuổi : không bò, khó đứng thẳng ngay cả khi có sự hỗ trợ, thiếu sự tò mò, nói không thường xuyên, không sử dụng ngôn ngữ cơ thể.
- 12 – 24 tháng tuổi : không thể đi bộ khi đã được 18 tháng, không thể sử dụng các vật dụng hàng ngày, không thể phát âm tối thiểu 6 từ khác nhau, không lặp lại và bắt chước câu nói của người khác, không làm theo hướng dẫn đơn giản từ phía người lớn.
- 3 – 5 tuổi : nói lắp, nói một cách khó khăn, kỹ năng vận động kém, các cảm xúc không ổn định.
Xem thêm >>> Trẻ chậm nói : Nguyên nhân & Các biện pháp trợ giúp.
Hướng dẫn cách dạy trẻ chậm nói kiểu Mỹ
Nếu như đã đến tuổi nhưng trẻ vẫn ít nói, gặp khó khăn khi nói chuyện, bố mẹ có thể áp dụng những hoạt động trị liệu sau đây. Chúng rất đơn giản và được các chuyên gia khuyến khích tự thực hiện tại gia.
1. Sử dụng các âm thanh đơn giản
Với trẻ sơ sinh mới bắt đầu tập nói, bạn nên sử dụng các âm thanh đơn giản như : ba, a, ma, me,…Sau đó trẻ sẽ dần bắt chước và nói lại theo bạn. Mỗi lần như vậy, nếu trẻ nói thành công, bạn hãy vỗ tay khen ngợi, còn không thì nhắc lại lần nữa thật rõ ràng.
2. Nói chậm để bé dễ hiểu
Trẻ mới biết đi có thể hiểu được một điều bạn đang nói, do đó khi bạn nói chuyện với bé, bạn nên cố gắng nói thật chậm và rõ ràng từng từ một.
Sau đó yêu cầu trẻ nhắc lại các từ, bố mẹ hãy cố gắng kiên nhẫn bởi chắc chắn rằng trẻ sẽ nói sai rất nhiều lần.
3. Chơi với trẻ nhiều hơn
Tivi, điện thoại không thể giúp trẻ nói chuyện mà chỉ có thể là chính bạn mà thôi. Hãy dành nhiều thời gian để vui chơi cùng với trẻ, đặc là khi con của bạn thuộc nhóm trẻ chậm nói.
Chỉ là những hoạt động vui chơi bình thường như : cùng ca hát, nhảy múa, xếp hình,…nhưng cũng đủ để trẻ phát triển toàn diện các kỹ năng và trí tuệ. Trong quá trình vui chơi, đừng quên giao tiếp với các bé bằng nhiều cách, ví dụ : hỏi đáp, khen ngợi, mỉm cười, vv…Đây là cách dạy trẻ chậm nói mang tính cơ bản nhất, bố mẹ nên áp dụng.
4. Nói với trẻ những gì bạn đang làm
Trong các hoạt động thường ngày bạn đang làm với trẻ, chẳng hạn như : ăn cơm, bú sữa, tắm rửa, vệ sinh, ca hát,… bạn hãy nói ra việc bạn đang làm bằng những từ ngữ ngắn gọn và súc tích.
Lặp lại như vậy hàng ngày, bạn chắc chắn sẽ ngạc nhiên và bất ngờ số lượng từ ngữ mà trẻ học được và sẽ nói ra vào một ngày nào đó.
5. Đọc sách cho trẻ
Sử dụng những cuốn truyện, cuốn sách với nhiều hình ảnh màu sắc tươi sáng là một những cách trị liệu tốt nhất cho trẻ chậm nói.
Bất kỳ em bé nào cũng rất thích ngắm nhìn vào những cuốn sách và được bố mẹ đọc nghe kể về chúng.
Hoạt động này cũng sẽ tạo một thói quen tốt sau này và một tình yêu cả đời với những cuốn sách.
6. Giới thiệu màu sắc và hình dạng
Sử dụng các khối đồ chơi hình dạng cơ bản : chữ nhật, vuông, tròn, tam giác,…và đi kèm với nó là màu sắc : xanh, đỏ, vàng,…là một cách dạy trẻ chậm nói vô cùng hiệu quả.
Bố mẹ chỉ cần chỉ vào các đồ chơi đó và nói tên của chúng, hình dạng và màu sắc ra sao. Sau đó, gợi ý trẻ nhắc lại. Quá trình này không chỉ giúp trẻ học cách nói mà giúp phân biệt màu sắc và hình dạng các vật.
7. Kết hợp các cử chỉ tay
Sử dụng động tác tay khi giao tiếp cũng là một cách tốt để giúp phát triển ngôn ngữ của trẻ (ngôn ngữ nói và phi ngôn ngữ).
Chẳng hạn như : khi tạm biệt thì vẫy tay, khi nhận đồ từ người lớn thì dùng 2 tay để nhận,…Tất cả các cử chỉ tay này sẽ giúp trẻ kết hợp từ với ý nghĩa của chúng, đồng thời bao gồm cả các kỹ năng xã hội.
8. Hát có vần điệu
Hãy dạy trẻ các bài hát trẻ con đơn giản và dễ nhớ. Nhịp điệu, giai điệu vui tươi của bài hát sẽ giúp trẻ dễ học từ hơn và cảm thấy vui vẻ hơn khi học tập. Đây là một cách dạy trẻ chậm nói khá hiệu quả và thực hiện vô cùng dễ dàng.
9. Giới thiệu các từ ngữ mới
Liên tục bổ sung thêm các từ ngữ mới để tăng vốn từ vựng cho các bé. Ví dụ như, “búp bê” chuyển thành “búp bê lớn hoặc búp bê đáng yêu”. Điều này cũng sẽ giúp trẻ học cách liên hết các từ với nhau.
10. Khuyến khích giao tiếp bằng mắt
Khi bạn và con nói chuyện với nhau, hãy cố gắng nhìn trực diện bằng mắt. Hành động này khuyến khích phát triển sự tự tin khi giao tiếp ở trẻ. Tự tin hơn, trẻ cũng sẽ nói nhiều hơn. Cách dạy trẻ chậm nói này khá hiệu quả. Lưu ý, không nhìn với đôi mắt quá mạnh mẽ, điều này có thể khiến trẻ sợ hãi.
11. Dạy một số kỹ năng giao tiếp cơ bản
Các kỹ năng giao tiếp cơ bản nhất bố mẹ nên dạy các con đó là : dạy cách chào hỏi, cách cảm ơn, cách xin lỗi. Điều này chỉ được thực hiện với những tình huống cụ thể. Nó sẽ giúp con phát triển ngôn ngữ và nhân cách nói chung.
12. Khuyến khích trẻ đọc sách và kéo dài cuộc trò chuyện
Nếu con của bạn đã được 5-6 tuổi, trẻ gần như đã biết cách nhận mặt chữ, đọc sách và nói các câu dài đúng ngữ pháp.
Hãy tiếp tục tạo điều kiện để trẻ đọc sách nhiều hơn, mỗi khi trẻ rảnh rỗi. Lưu ý, không nên ép trẻ đọc nếu trẻ không thực sự thích đọc sách. Cố gắng chọn những cuốn có hình vẽ, màu sắc bắt mắt, ít chữ, chữ to và có nội dung đơn giản.
Bên cạnh đó, bạn cũng hãy cố gắng dành thời gian để trò chuyện với các con, 2 bên đối đáp qua lại và trò chuyện với nhau lâu hơn. Điều này vừa giúp kích thích phát triển ngôn ngữ vừa bồi dưỡng tình cảm, mối quan hệ.
Xem thêm >>> Dạy trẻ 4 tuổi học gì và cách dạy cho trẻ như thế nào?.
Chúc các bạn thành công với Cách dạy trẻ chậm nói kiểu Mỹ này nhé!